ХАЛЫҚ ДЕНСАУЛЫҒЫ ЖӘНЕ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖҮЙЕСІ ТУРАЛЫ

1. Осы Кодексте мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) адамның тіршілік ету ортасы (бұдан әрі – тіршілік ету ортасы) — адамның тіршілік ету жағдайларын айқындайтын қоршаған ортаның (табиғи және жасанды) табиғи, антропогендік және әлеуметтік факторларының жиынтығы;

2) АИТВ-инфекциясы-адамның иммун тапшылығы вирусынан туындаған, иммундық жүйенің ерекше зақымдануымен сипатталатын және жүре пайда болған иммун тапшылығы синдромы қалыптасқанға дейін оның баяу бұзылуына әкеп соғатын созылмалы инфекциялық ауру;

3) алғашқы көмек бойынша сертификатталған жаттықтырушы-алғашқы көмек және базалық жүрек-өкпе реанимациясы бойынша қосымша даярлықтан өткен адам;

4) анонимді тексеру – жеке басын сәйкестендірусіз адамды ерікті медициналық тексеру;

5) Апаттар медицинасы-әлеуметтік, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың (бұдан әрі – төтенше жағдайлар) медициналық-санитариялық зардаптарының алдын алуға және жоюға бағытталған, халық ауруларының алдын алуды және емдеуді, санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды, төтенше жағдайларды жоюға қатысушылардың денсаулығын сақтауды және қалпына келтіруді, сондай-ақ медициналық авариялық-құтқару қызметтерінің қызметкерлеріне көмек;

6) әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры – аударымдар мен жарналарды шоғырландыруды жүргізетін, сондай-ақ медициналық көрсетілетін қызметтерді сатып алу шартында көзделген көлемдерде және шарттарда медициналық көмек көрсететін денсаулық сақтау субъектілерінің қызметтерін сатып алуды және оларға ақы төлеуді және Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған өзге де функцияларды жүзеге асыратын коммерциялық емес ұйым;

7) әскери медицина-әскери-медициналық қызметтің ғылыми білім жүйесі (ғылыми-практикалық пәндер кешені) және практикалық қызметі болып табылатын, бейбіт және соғыс уақытында әскерлерді, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының бөлімшелері мен ведомстволарын жан-жақты медициналық қамтамасыз етуді өз мақсаты бар медицина және денсаулық сақтау саласы;

8) әскери-медициналық қызмет-Қазақстан Республикасының заңдарында осы органдардың қызметін әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз етуге арналған әскери қызмет немесе Мемлекеттік қызметтің ерекше түрі көзделген әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің жиынтығы;

9) әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер-орталық атқарушы органдардың және өзге де орталық мемлекеттік органдардың және олардың аумақтық бөлімшелерінің құрылымдық бөлімшелері, сондай-ақ әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз етуді жүзеге асыратын әскери-медициналық (медициналық) мекемелер (ұйымдар), өзге де бөлімшелер;

10) байыту (фортификациялау – — тағамдық және биологиялық құндылығын арттыру, сондай-ақ адамда олардың жетіспеушілігінен туындаған аурулардың профилактикасы мақсатында оны өндіру немесе қайта өңдеу процесінде тамақ өнімдеріне витаминдер, минералдар және басқа заттарды енгізу;

11) бала (балалар) – он сегіз жасқа (кәмелетке)толмаған адам;

12) бейінді маман – денсаулық сақтау саласында сертификаты бар жоғары медициналық білімі бар медицина қызметкері;

13) белгіленген (түпкілікті) санитариялық-қорғау аймағы-есептік (алдын ала) санитариялық-қорғау аймағын растау үшін заттай зерттеулер мен өлшеулердің жылдық циклінің нәтижелері негізінде айқындалатын санитариялық-қорғау аймағының аумағы;

14) белгілі бір аурулары (жай-күйі)бар Қазақстан Республикасы азаматтарының жекелеген санаттарын тегін және (немесе) жеңілдікпен амбулаториялық қамтамасыз етуге арналған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың тізбесі – тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) амбулаториялық жағдайларда алғашқы медициналық-санитариялық және мамандандырылған медициналық көмек көрсету кезінде міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының бюджет қаражаты және (немесе) активтері есебінен сатып алынатын дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың және мамандандырылған емдеу өнімдерінің тізбесі дәрілік заттар, белгілі бір аурулары (жай-күйі)бар Қазақстан Республикасы азаматтарының жекелеген санаттары бөлінісінде медициналық бұйымдар мен мамандандырылған емдік өнімдер;

15) биосимиляр дәрілік препарат (биосимиляр, биосимиляр) — тіркелген биологиялық бірегей дәрілік препараттың немесе референтті дәрілік препараттың әсер етуші затының нұсқасын қамтитын және сапа, биологиялық белсенділік, қауіпсіздік және тиімділік көрсеткіштері бойынша салыстырмалы зерттеулер негізінде ұқсастығы (ұқсастығы) көрсетілген биологиялық дәрілік препарат;

16) биобанк-ғылыми және медициналық мақсаттарға арналған биологиялық материалдардың мамандандырылған қоймасы;

17) биологиялық белсенді заттар – жануарлар мен адамдардағы организмнің патологиялық өзгерген функцияларын қалыпқа келтіретін табиғи текті заттар немесе олардың синтетикалық аналогтары;

18) биологиялық дәрілік препарат-әсер етуші заты биологиялық көзден өндірілген немесе оқшауланған және қасиеттерін сипаттау және сапасын бақылау үшін биологиялық және физика-химиялық талдау әдістерін өндірістік процесті және оны бақылау әдістерін бағалаумен ұштастыру қажет дәрілік препарат;

19) биологиялық тектес дәрілік препараттар-құрамында биологиялық заттар (гормондар, цитокиндер, қанның ұю факторлары, инсулиндер, моноклоналды антиденелер, ферменттер, колонияны ынталандыратын факторлар, ұлпа жасушаларының базасында құрылған препараттар және биотехнологиялық әдістердің көмегімен алынған өзге де)бар препараттар;

20) биомедициналық зерттеу — мақсаты адам өмірі, денсаулығы, аурулары, оларды диагностикалау, емдеу немесе профилактикасы, сондай-ақ өмір процестеріне, ауруларға және денсаулыққа байланысты генетикалық және экологиялық факторлар туралы жаңа білімдерді ғылыми әдістермен алу болып табылатын зерттеу;

21) биотехнологиялық дәрілік препарат-Биотехнологиялық процестер және рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы технологиясын пайдалана отырып, әдістерді қолдану, биологиялық белсенді ақуыздардың, гибридомдық технологиялардың, моноклоналды антиденелердің немесе басқа да биотехнологиялық процестердің өндірісін кодтайтын гендердің бақыланатын экспрессиясы көмегімен өндірілген дәрілік препарат;

22) биоэтика-өмір туралы ғылымдардың жаңа жетістіктерін қолданудың моральдық, әлеуметтік, құқықтық аспектілерін талдау мақсатында биомедициналық және гуманитарлық ғылымдарды біріктіретін Пәнаралық ғылыми бағыт;

23) босану-босану актісінің табиғи немесе жасанды (аспаптық, қол тәсілімен, дәрі-дәрмекпен) аяқталуы;

24) бөлшек саудада өткізу үшін дәрілік заттың сауда атауына шекті баға-бағалық реттеуге жататын дәрілік заттар тізбесіне енгізілген, одан жоғары оны бөлшек саудада өткізу жүзеге асырыла алмайтын дәрілік заттың сауда атауына арналған баға;

25) бірегей дәрілік препарат-оның қауіпсіздігін, сапасы мен тиімділігін растайтын толық клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулердің нәтижелері бар дерекнаманың негізінде әлемдік фармацевтикалық нарықта алғаш тіркелген және орналастырылған жаңа әсер етуші заты бар дәрілік препарат;

26) қосымша ақы төлеу-тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) амбулаториялық деңгейде міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың құнындағы және оларды өтеудің белгіленген шекті бағасындағы айырманы ерікті тәртіппен жүзеге асырылатын төлеу;

27) Бірыңғай дистрибьютор-осы Кодекстің 247-бабына сәйкес тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға;

28) вакциналар-иммундық жүйе арқылы профилактикалық әсер ететін инфекциялық аурулардың ерекше профилактикасына арналған дәрілік препараттар;

29) гемопоэтикалық дің жасушалары-полипотенттілігі бар және сүйек кемігінде, перифериялық қан мен кіндік қанында өмір сүру процесінде болатын адамның сүйек кемігінің қан түзетін жасушалары;

30) гемопоэтикалық дің жасушалары (сүйек кемігі) донорларының тіркелімі – гемопоэтикалық дің жасушаларының (сүйек кемігінің) өтеусіз донорлығына келісетін және нlа жүйесі бойынша типтелген адамдардың тізбесі;

31) генетикалық түрлендірілген объектілер-гендік инженерия әдістерін пайдалана отырып алынған өсімдік және (немесе) жануарлардан алынатын шикізат және өнімдер, оның ішінде генетикалық түрлендірілген көздер, организмдер;

32) гомеопатиялық дәрілік препарат-Қазақстан Республикасының және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың фармакопеяларының талаптарына сәйкес немесе олар болмаған жағдайда гомеопатиялық фармакопеялардың талаптарына сәйкес гомеопатиялық шикізатты пайдалана отырып, гомеопатиялық технология бойынша өндірілген дәрілік препарат;

33) дәрілік зат-адам ағзасымен жанасатын, адам ауруларын емдеуге, профилактикасына немесе фармакологиялық, иммунологиялық не метаболикалық әсер ету арқылы оның физиологиялық функцияларын қалпына келтіруге, түзетуге немесе өзгертуге немесе адамның аурулары мен жай-күйін диагностикалауға арналған, зат болып табылатын немесе құрамында заттар не заттар комбинациясы бар құрал;

34) дәрілік затқа шекті баға-одан жоғары дәрілік затты өткізу жүзеге асырыла алмайтын баға;